Mùng 1 đầu tháng kiêng ăn gì để may mắn cả tháng?

Tác giả Vũ Ngọc Biên 04/05/2025 19 phút đọc

Trong văn hóa Việt Nam, ngày mùng 1 đầu tháng âm lịch không chỉ đơn thuần là một ngày bắt đầu tháng mới mà còn mang nhiều ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Bạn có biết rằng nhiều người Việt tin rằng những gì họ làm, những món họ ăn vào ngày đầu tiên này sẽ ảnh hưởng đến vận mệnh cả tháng không? Quan niệm này đã tồn tại qua nhiều thế hệ và vẫn còn ảnh hưởng mạnh mẽ đến cuộc sống hiện đại của chúng ta ngày nay.

Từ bao đời nay, ông bà ta đã quan niệm: "Đầu năm ăn lộc, đầu tháng ăn may". Vì thế, việc lựa chọn món ăn vào ngày đặc biệt này không chỉ đơn giản để thỏa mãn khẩu vị mà còn là cách để cầu mong một tháng mới tràn đầy may mắn, tài lộc và bình an. Vậy mùng 1 đầu tháng kiêng ăn gì và nên ăn gì? Hãy cùng Nhà gỗ Hoàng Phúc đi tìm câu trả lời qua bài viết dưới đây nhé!

Tại sao cần cần kiêng ăn một số món vào mùng 1 đầu tháng?

Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao ông bà, cha mẹ lại dặn dò kỹ lưỡng về những món nên tránh vào ngày đầu tháng? Điều này không phải vô cớ đâu nhé!

Trong văn hóa Việt Nam, nhiều món ăn được kiêng kỵ không phải vì giá trị dinh dưỡng mà vì ý nghĩa biểu tượng ẩn sau tên gọi hoặc đặc tính của chúng. Đây là sự kết hợp tinh tế giữa ngôn ngữ và niềm tin dân gian. Ví dụ, một số món có tên gắn với sự không may mắn, hoặc có màu sắc, hình dáng gợi nhớ đến điều không tốt đẹp.

Quan niệm "Đầu xuôi đuôi lọt" ảnh hưởng mạnh mẽ đến thói quen ăn uống này. Người Việt tin rằng nếu ngày đầu tiên của tháng suôn sẻ, may mắn thì cả tháng cũng sẽ thuận lợi. Ngược lại, nếu gặp điều không may ngày đầu tháng thì xui xẻo có thể kéo dài. Vì vậy, việc lựa chọn món ăn cẩn thận là cách để "đánh đi" những điềm xấu và "rước vào" những điều tốt lành.

Mùng 1 đầu tháng kiêng ăn gì?

Dưới đây là những món ăn phổ biến thường được kiêng kỵ:

1. Thịt chó

Trong văn hóa Việt Nam, đặc biệt ở miền Bắc, thịt chó được xem là món ăn "giải xui". Chính vì vậy, nó thường được ăn vào những ngày cuối tháng để xua đuổi vận đen, chứ không phải đầu tháng khi mọi người đang cầu mong sự khởi đầu tốt đẹp. Nếu ăn thịt chó vào ngày mùng 1, bạn có thể vô tình rước "xui" vào người đấy!

2. Thịt vịt

"Lạch bạch như vịt" - câu thành ngữ này đã phản ánh đặc điểm di chuyển của loài vịt. Ăn thịt vịt vào đầu tháng, theo quan niệm dân gian, sẽ khiến công việc của bạn trở nên chậm chạp, lúng túng và thiếu sự linh hoạt. Bạn muốn tháng mới làm việc gì cũng trôi chảy chứ không "lạch bạch" phải không nào?

3. Mực

"Đen như mực" - cụm từ này đã nói lên tất cả! Màu đen của mực trong văn hóa Á Đông thường gắn liền với điềm không may. Ăn mực vào ngày đầu tháng được cho là sẽ mang lại sự đen đủi, kém may mắn cho cả tháng. Thay vì món mực ngon, hãy chọn những món ăn có màu sắc tươi sáng hơn nhé!

4. Tôm

Bạn có biết tôm khi gặp nguy hiểm thường bơi lùi không? Đặc tính này khiến tôm trở thành biểu tượng cho sự "đi lùi", "thụt lùi" trong công việc. Vì vậy, nhiều người kiêng ăn tôm vào đầu tháng để tránh công việc, học tập không tiến triển hoặc thậm chí thụt lùi.

5. Cá mè

Từ "mè" trong "cá mè" gợi liên tưởng đến việc "mè nheo" - một cách nói về sự phiền toái, lải nhải. Ăn cá mè vào đầu tháng, theo quan niệm, có thể khiến bạn gặp nhiều chuyện rắc rối, thị phi, lôi thôi không đáng có. Ai muốn một tháng đầy phiền phức chứ?

6. Trứng vịt lộn

Chữ "lộn" trong "trứng vịt lộn" ám chỉ sự đảo lộn, xáo trộn. Ăn món này vào đầu tháng được cho là sẽ khiến cuộc sống của bạn trở nên bất ổn, nhiều biến động không lường trước. Tháng mới ai cũng mong muốn sự bình an, ổn định phải không nào?

7. Mắm tôm

Mắm tôm với mùi đặc trưng nồng nặc được nhiều người, đặc biệt ở miền Bắc, kiêng ăn vào đầu tháng. Mùi tanh nồng của mắm tôm được cho là mang lại điều ô uế, không trong sạch, đặc biệt khi người ta thường đi lễ chùa vào ngày mùng 1.

8. Chuối

"Trượt vỏ chuối" là thành ngữ quen thuộc chỉ sự thất bại, vấp ngã. Ăn chuối vào đầu tháng, theo quan niệm dân gian, có thể khiến bạn dễ gặp sai sót, thất bại trong công việc. Ai mà muốn "trượt" ngay từ đầu tháng chứ?

9. Sầu riêng

Dù là loại quả thơm ngon nhưng chữ "sầu" trong "sầu riêng" lại gợi nhớ đến nỗi buồn. Ăn sầu riêng vào đầu tháng được cho là sẽ mang lại tâm trạng u sầu, buồn bã cho cả tháng. Hãy để dành món ngon này cho những ngày khác trong tháng nhé!

10. Cháo trắng

Trong văn hóa tâm linh Việt Nam, cháo trắng thường được dùng để cúng cô hồn. Việc ăn cháo trắng vào mùng 1 có thể vô tình kết nối với thế giới âm, mang lại điều không may. Thay vào đó, hãy chọn những món ăn màu sắc tươi sáng hơn nhé!

11. Ốc

Ốc được nhiều người kiêng ăn vào đầu tháng vì quan niệm rằng ăn ốc sẽ mang đến những điều tiếng không hay, thị phi. Hình dáng và cách ăn ốc (phải móc, moi) cũng được cho là không may mắn cho ngày đầu tháng.

Mùng 1 đầu tháng nên ăn gì?

Không chỉ kiêng kỵ, văn hóa Việt Nam còn có những món ăn được ưa chuộng vào ngày mùng 1, được tin là mang lại may mắn và tài lộc. Hãy cùng tìm hiểu nhé!

1. Thịt gà

Gà, đặc biệt là gà trống, trong văn hóa phương Đông là biểu tượng của sự sung túc và khởi đầu tốt đẹp. Màu vàng óng của da gà luộc tượng trưng cho vàng bạc, của cải. Món gà luộc xuất hiện trong mâm cỗ ngày mùng 1 không chỉ ngon miệng mà còn mang ý nghĩa cầu mong sự giàu sang, phú quý.

2. Xôi gấc

Màu đỏ trong văn hóa Việt Nam gắn liền với may mắn, tài lộc. Xôi gấc với màu đỏ tự nhiên đẹp mắt là món ăn phổ biến vào ngày mùng 1 để cầu mong một tháng "đỏ" - đỏ như màu của thành công, may mắn và niềm vui.

3. Các món từ đậu

Chữ "đậu" đồng âm với "đỗ" - gợi nhớ đến sự "đỗ đạt", thành công. Ăn chè đậu xanh, xôi đậu xanh hoặc các món chế biến từ đậu vào ngày đầu tháng là cách để cầu mong sự suôn sẻ trong công việc và học tập. Đặc biệt đối với học sinh, sinh viên, món này rất được ưa chuộng!

4. Canh khổ qua

Ở miền Nam, canh khổ qua là món được nhiều người lựa chọn vào ngày mùng 1. Tên gọi "khổ qua" mang ý nghĩa "khổ sẽ qua đi", những điều khó khăn, vất vả sẽ trôi qua, nhường chỗ cho may mắn và bình an trong tháng mới.

5. Trái cây màu đỏ hoặc vàng

Dưa hấu ruột đỏ, thanh long đỏ, xoài chín vàng, cam, quýt... là những loại quả được ưa chuộng vào ngày mùng 1. Màu sắc tươi sáng của chúng tượng trưng cho tài lộc, may mắn và sự đủ đầy. Đặc biệt, những trái có nhiều hạt còn mang ý nghĩa sinh sôi, phát triển.

6. Bánh chưng, bánh tét

Tuy thường gắn với Tết Nguyên Đán, nhưng ở một số nơi, việc ăn bánh chưng, bánh tét vào mùng 1 hàng tháng cũng mang ý nghĩa về sự vuông tròn, đầy đặn. Hình dáng vuông vức của bánh chưng tượng trưng cho đất, sự vững chắc và ổn định.

Những kiêng kỵ khác vào ngày mùng 1 đầu tháng

Không chỉ kiêng kỵ trong ăn uống, ngày mùng 1 còn có nhiều điều kiêng kỵ khác trong sinh hoạt hàng ngày. Bạn đã biết những điều này chưa?

Vay mượn tiền: Vào ngày mùng 1, nhiều người kiêng vay mượn tiền bạc vì sợ cả tháng sẽ phải "chạy tiền", thiếu thốn. Ngược lại, nếu có thể, hãy cố gắng thu về một khoản tiền, dù nhỏ, như một điềm báo về sự thịnh vượng sắp tới.
Làm vỡ đồ: Làm vỡ đồ vật, đặc biệt là đồ thủy tinh, gốm sứ vào ngày mùng 1 được xem là điềm không may. Vì vậy, mọi người thường cẩn thận hơn khi sử dụng những vật dụng dễ vỡ này vào ngày đầu tháng.
Quét nhà: Một số gia đình kiêng quét nhà vào sáng mùng 1, đặc biệt là quét ra cửa, vì sợ "quét đi" tài lộc, may mắn vừa đến. Nếu cần quét dọn, hãy quét từ ngoài vào trong để "quét vào" tài lộc thay vì "quét ra".
Cãi vã: Cãi vã, xích mích vào ngày đầu tháng được cho là sẽ dẫn đến một tháng không hòa thuận, nhiều mâu thuẫn. Vì vậy, mọi người thường cố gắng giữ hòa khí, vui vẻ trong ngày này.

Kết luận

Văn hóa kiêng kỵ ẩm thực vào ngày mùng 1 đầu tháng âm lịch phản ánh đậm nét tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Từ việc tránh những món có tên gọi, đặc tính gắn với điều không may như thịt chó, thịt vịt, mực, tôm... đến việc ưa chuộng những món tượng trưng cho may mắn, tài lộc như gà, xôi gấc, các món từ đậu...

Bạn có nhận thấy không, tất cả những kiêng kỵ này đều dựa trên những liên tưởng tinh tế từ ngôn ngữ, hình dáng, màu sắc và đặc tính của thực phẩm? Đây chính là sự tinh tế trong văn hóa ẩm thực Việt Nam, nơi mà ăn không chỉ để no mà còn mang nhiều ý nghĩa tâm linh sâu sắc.

Dù vậy, những kiêng kỵ này chỉ mang tính tham khảo. Điều quan trọng nhất vẫn là tâm thái tích cực, hướng đến những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Như ông bà ta vẫn thường nói: "Tâm an thì mọi sự an". Vì vậy, dù có tuân theo những kiêng kỵ này hay không, hãy luôn giữ một tâm hồn thanh thản, lạc quan để đón nhận một tháng mới tràn đầy may mắn và bình an.

Chúc bạn và gia đình một tháng mới nhiều niềm vui, thành công và hạnh phúc!