Thiết kế, thi công nhà gỗ cổ truyền Việt Nam

Xóm 1 Hải Long, Hải Hậu, Nam Định

Những loại gỗ chìm trong nước: Bí ẩn từ thiên nhiên

Vũ Ngọc Biên Tác giả Vũ Ngọc Biên 04/06/2025 17 phút đọc

Bạn đã bao giờ ném một mẩu gỗ xuống hồ và ngạc nhiên khi thấy nó chìm thay vì nổi? Hiện tượng này không phải là phép màu mà là khoa học thuần túy. Trong thế giới đa dạng của gỗ, có những loại đặc biệt mang trong mình bí mật khiến chúng chìm xuống đáy nước, trái ngược với niềm tin phổ biến rằng "gỗ luôn nổi trên mặt nước".

Khối lượng riêng: Chìa khoá quyết định gỗ chìm hay nổi

Tại sao một số loại gỗ lại chìm? Câu trả lời nằm ở khối lượng riêng - yếu tố quyết định số phận của gỗ khi gặp nước. Khi khối lượng riêng của gỗ vượt qua con số kỳ diệu 1000kg/m³ (khối lượng riêng của nước), gỗ sẽ chìm xuống đáy thay vì nổi lềnh bềnh trên mặt nước.

Hãy tưởng tượng bạn có hai khối vật chất cùng kích thước: một khối nước và một khối gỗ. Nếu khối gỗ nặng hơn khối nước, nó sẽ chìm - đơn giản vậy thôi! Nhưng điều gì khiến một số loại gỗ nặng đến vậy? Đó là sự kết hợp của cấu trúc tế bào dày đặc, hàm lượng tinh dầu cao, và đôi khi là khoáng chất tích tụ trong suốt quá trình phát triển của cây.

Khối lượng riêng: Chìa khoá quyết định gỗ chìm hay nổi

Những loại gỗ chìm trong nước

Hãy cùng khám phá những "người khổng lồ" trong thế giới gỗ - những loại gỗ có khả năng chìm khi gặp nước:

1. Trầm Hương

Trầm hương, đặc biệt là trầm hương chìm nước, là một trong những loại gỗ quý hiếm và đắt giá nhất thế giới. Bạn có biết không, một kilogram trầm hương chất lượng cao có thể có giá trị ngang với vàng? Điều kỳ diệu của trầm hương nằm ở hàm lượng tinh dầu cực cao, hình thành khi cây bị tổn thương và tạo ra nhựa đặc biệt để tự bảo vệ. Qua thời gian, nhựa này biến đổi và làm tăng khối lượng riêng của gỗ, khiến nó chìm ngay lập tức khi gặp nước.

2. Gỗ Mun

Gỗ mun, với màu đen sâu thẳm, không chỉ cuốn hút về mặt thẩm mỹ mà còn có độ cứng và tỷ trọng đáng kinh ngạc. Các loại như mun sừng, mun hoa, và đặc biệt là mun đen châu Phi đều nặng hơn nước đáng kể và chìm ngay lập tức. Bạn đã thử cầm một mảnh gỗ mun trong tay chưa? Cảm giác nặng trịch có thể khiến bạn ngạc nhiên - gần giống như đang cầm một mảnh đá vậy!

3. Gỗ Trắc

Gỗ trắc, với các biến thể như trắc đen, trắc đỏ, trắc vàng, là một trong những loại gỗ quý hiếm nhất Đông Nam Á. Với vân gỗ đẹp mắt và màu sắc sâu sắc, gỗ trắc không chỉ là vật liệu lý tưởng cho đồ nội thất cao cấp mà còn là nguyên liệu cho các nhạc cụ truyền thống. Tại sao nó chìm? Cấu trúc tế bào siêu dày đặc và hàm lượng dầu tự nhiên cao là câu trả lời!

4. Lignum Vitae

Với cái tên Latin có nghĩa là "gỗ của sự sống", Lignum Vitae là loại gỗ tự nhiên nặng nhất và cứng nhất được biết đến. Gỗ này chứa một lượng lớn nhựa tự nhiên, khiến nó không chỉ chìm trong nước mà còn có khả năng tự bôi trơn - một đặc tính kỳ lạ khiến nó trở thành vật liệu lý tưởng cho các ổ trục tàu thủy trước khi có nhựa tổng hợp.

5. Gỗ Quebracho

Cái tên Quebracho trong tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là "kẻ bẻ gãy rìu" - một cái tên hoàn toàn xứng đáng cho loại gỗ siêu cứng này. Nguồn gốc từ Nam Mỹ, Quebracho không chỉ chìm trong nước mà còn chứa lượng tanin cao, khiến nó trở thành nguồn nguyên liệu quan trọng trong công nghiệp thuộc da. Bạn có thể tưởng tượng được không? Gỗ này cứng đến mức có thể làm hỏng các công cụ cắt gỗ thông thường!

6. Gỗ Lim

Gỗ lim, đặc biệt là lim xanh, là niềm tự hào của rừng Việt Nam. Với độ bền vượt trội trước thời tiết và khả năng chống mối mọt tự nhiên, gỗ lim đã trở thành vật liệu không thể thiếu trong các công trình kiến trúc cổ của Việt Nam. Bạn có biết không, nhiều cột gỗ lim trong các đình chùa cổ đã tồn tại hàng trăm năm mà vẫn giữ được độ cứng và hình dáng ban đầu? Đây là minh chứng cho độ bền vượt thời gian của loại gỗ này. Với khối lượng riêng lớn hơn nước, gỗ lim chìm xuống đáy khi được thả vào nước - đặc tính này còn được dùng để kiểm tra độ xác thực của gỗ lim thật.

7. Gỗ Cẩm Lai

Cẩm lai, với màu nâu đỏ đặc trưng và vân gỗ xoắn đẹp mắt, là một trong những loại gỗ quý được săn lùng nhiều nhất tại Việt Nam. Điều đặc biệt của gỗ cẩm lai là độ bền màu - theo thời gian, màu sắc của gỗ không nhạt đi mà ngược lại, còn trở nên sâu sắc và đẹp hơn, như thể gỗ đang "trưởng thành" vậy. Với khối lượng riêng xấp xỉ hoặc lớn hơn nước một chút, cẩm lai có thể chìm hoặc nổi tùy thuộc vào độ ẩm và mức độ khô của gỗ.

8. Gỗ Hoàng Đàn

Hoàng đàn chìm nước, đặc biệt là phần rễ của cây Hoàng Đàn Lạng Sơn, là một loại gỗ quý hiếm với hàm lượng tinh dầu cực cao. Loại gỗ này chứa nhiều dầu tự nhiên đến mức khiến nó chìm ngay lập tức khi gặp nước. Mùi hương đặc trưng của hoàng đàn được cho là có tác dụng xua đuổi côn trùng, thanh lọc không khí và có lợi cho sức khỏe. Trong y học cổ truyền, hoàng đàn chìm nước còn được xem là vị thuốc quý, có tác dụng kháng khuẩn và chống viêm.

9. Gỗ Leadwood (Gỗ Chì)

Đúng như tên gọi "gỗ chì", Leadwood là một trong những loại gỗ nặng nhất thế giới, có nguồn gốc từ các vùng khô hạn của châu Phi. Loại gỗ này cứng đến mức khó tin - nhiều thợ mộc cho biết cưa xích thông thường có thể bị hỏng khi cố gắng cắt qua nó! Với khối lượng riêng cao hơn nước đáng kể, Leadwood chìm nhanh chóng khi tiếp xúc với nước. Đặc biệt, gỗ Leadwood còn có khả năng chống mục nát vượt trội - những thân cây đã chết có thể đứng vững trong tự nhiên hàng trăm năm mà không bị phân hủy.

Những loại gỗ chìm trong nước

Bảng so sánh nhanh:

Loại gỗKhối lượng riêng (kg/m³)Đặc điểm nổi bậtỨng dụng chính
Trầm Hương>1200Hàm lượng tinh dầu cao, mùi thơm đặc trưngTrang sức, đồ thờ cúng, dược liệu
Gỗ Mun1100-1300Màu đen tuyền, độ cứng caoĐồ mỹ nghệ, nhạc cụ, đồ nội thất cao cấp
Gỗ Trắc1000-1200Vân gỗ đẹp, màu sắc sâuĐồ nội thất, nhạc cụ, đồ mỹ nghệ
Lignum Vitae1350-1400Tự bôi trơn, độ bền cơ học caoỔ trục tàu thủy, dụng cụ thể thao
Quebracho1200-1300Siêu cứng, hàm lượng tanin caoThuộc da, xây dựng, đường ray
Gỗ Lim1000-1100Bền với thời tiết, chống mối mọtCột nhà, cầu cảng, đóng tàu
Cẩm Lai950-1050Vân gỗ đẹp, màu nâu đỏĐồ nội thất, đồ mỹ nghệ

Những yếu tố ảnh hưởng

Không phải lúc nào cùng một loại gỗ cũng có cùng một "số phận" khi gặp nước. Hãy xem xét những yếu tố có thể thay đổi khả năng chìm nổi:

  1. Độ ẩm - Một miếng gỗ khô có thể nổi, nhưng sau khi ngâm nước lâu ngày lại chìm. Tại sao vậy? Vì nước thấm vào làm tăng khối lượng mà không làm tăng thể tích đáng kể.

  2. Hàm lượng tinh dầu - Đây là yếu tố quyết định với một số loại gỗ như trầm hương. Càng nhiều tinh dầu, gỗ càng dễ chìm.

  3. Tuổi của cây - Gỗ từ cây già thường đặc hơn, nặng hơn và dễ chìm hơn gỗ từ cây non.

  4. Vị trí trong thân cây - Gỗ từ lõi cây thường đặc hơn và nặng hơn gỗ từ phần gỗ dác bên ngoài.

  5. Quá trình xử lý - Các phương pháp xử lý gỗ như sấy, tẩm có thể thay đổi khối lượng riêng của gỗ.

Giá trị và ứng dụng

Bạn có thể tự hỏi: Tại sao những loại gỗ chìm lại đặc biệt đến vậy? Câu trả lời nằm ở độ bền, độ cứng và giá trị thẩm mỹ vượt trội của chúng. Những loại gỗ này thường được sử dụng cho:

  • Đồ nội thất cao cấp - Bền vững với thời gian

  • Nhạc cụ - Mang âm thanh trầm ấm, sâu lắng

  • Đồ mỹ nghệ - Vẻ đẹp vượt thời gian

  • Ứng dụng công nghiệp đặc biệt - Nơi cần độ bền cơ học cao

  • Trang sức và đồ thờ cúng - Đặc biệt là trầm hương

Khả năng chìm trong nước của những loại gỗ này không chỉ là một đặc tính vật lý thú vị mà còn là biểu tượng cho giá trị và chất lượng vượt trội của chúng. Trong văn hóa dân gian, người ta thường dùng nước để kiểm tra độ xác thực của một số loại gỗ quý - nếu chìm, gỗ đó là thật!

Kết luận

Những loại gỗ chìm trong nước là minh chứng cho sự đa dạng kỳ diệu của thiên nhiên. Chúng không chỉ thách thức nhận thức thông thường của chúng ta về gỗ mà còn mang trong mình những giá trị vượt trội về mặt vật lý, thẩm mỹ và văn hóa.

Lần sau khi bạn nhìn thấy một món đồ được làm từ gỗ mun, gỗ trắc hay được ngửi mùi hương dịu nhẹ từ trầm hương, hãy nhớ rằng: đây không chỉ là những mảnh gỗ bình thường, mà là những kho báu chìm từ thiên nhiên, đại diện cho sự hoàn hảo mà tự nhiên đã dày công tạo ra qua hàng trăm năm.

Và câu hỏi cho bạn: Bạn đã từng trực tiếp nhìn thấy hay sở hữu bất kỳ loại gỗ chìm nào trong số này chưa? Nếu có, hãy trân trọng chúng, vì bạn đang giữ trong tay một phần quý giá của lịch sử tự nhiên!

>>> Xem thêm:

Trọng lượng riêng của gỗ là gì? Một 1m3 gỗ nặng bao nhiêu kg?

1 khối gỗ giá bao nhiêu tiền năm 2025? [Bảng Giá Tham Khảo]

0.0
0 Đánh giá
Vũ Ngọc Biên
Tác giả Vũ Ngọc Biên Co-Founder & CEO Nhà gỗ Hoàng Phúc
Nghệ nhân, KTS Vũ Ngọc Biên là người chịu trách nhiệm chính cho những dự án tư vấn, thiết kế và thi công nhà gỗ cổ truyền của Nhà gỗ Hoàng Phúc
Bài viết trước So sánh gỗ cẩm thị và gỗ mun: Lựa chọn đẳng cấp cho không gian sống

So sánh gỗ cẩm thị và gỗ mun: Lựa chọn đẳng cấp cho không gian sống

Viết bình luận
Thêm bình luận

Bài viết liên quan

Thông báo

Zalo
Hotline